Digitale nieuwsbrief
Laat hieronder uw e-mailadres achter om zo onze digitale nieuwsbrief in uw mailbox te ontvangen.
Energieversterker, die een combinatie is van een protonenversneller en een onderkritieke kernreactor. De protonen verspinteren de zware atoomkernen in de kernreactor. Dat proces heet "Spallation". Bij elke versplintering komen gemiddeld twintig neutronen vrij. In de onderkritieke reactor vindt vervolgens neutronenvermenigvuldiging en energieproductie plaats. Afkorting: ADS
Verzamelnaam voor de groep van zeer zware chemische elementen. Haar naam ontleent ze aan het eerste element, Actinium. Thorium en Uranium zijn de enige actiniden, die in de natuur voorkomen. Alle overige actiniden zijn kunstmatig gemaakt. Veelal door vangst van een neutron in een atoomkern van Uranium of in die van een al eerder gevormde actinide of door radioactief verval van een ander actinide. Actiniden zijn deels splijtbaar. Het hoog radioactieve afval van kernreactoren bevat actiniden, die transuranen ofwel "minor actinides" heten. Kenmerkend voor deze radioactieve elementen is dat ze zeer lange halfwaardetijden van duizenden of zelfs tienduizenden jaren hebben en dat ze vanwege de vaak voorkomende alfastraling hoog radiotoxisch zijn. Bekende kunstmatige actiniden zijn plutonium (Pu) en Americium (Am). Het radioactieve afvalprobleem is te verkleinen door de gevormde actiniden opnieuw in de splijtstofcyclus te brengen
ADS is de afkorting van Accelarator Driven System, een energieversterker, die een combinatie is van een protonenversneller en een onderkritieke kernreactor. De protonen verspinteren de zware atoomkernen in de kernreactor. Dat proces heet "Spallation". Bij elke versplintering komen gemiddeld twintig neutronen vrij. In de onderkritieke reactor vindt vervolgens neutronenvermenigvuldiging en energieproductie plaats.
Kerndeeltje, dat bij alfaverval vrijkomt en dat bestaat uit een zeer energierijke heliumkern (twee protonen en twee neutronen)
Radio-isotoop, die alfastraling uitzendt
Straling als gevolg van radioactief verval, die bestaat uit een stroom van zeer energierijke alfadeeltjes ofwel heliumkernen (twee protonen en twee neutronen). Alfastraling is alleen schadelijk voor de gezondheid als de radioactieve stof, die de straling produceert, zich in het menselijk lichaam bevindt. De huid beschermt tegen alfastraling
Behandeling tegen kanker met radio-isotopen, die alfaverval vertonen. De desbetreffende radio-isotoop is gebonden aan een soort eiwit, feitelijk een peptide, die zich specifiek ophoopt in kankercellen. Door het alfaverval komt zoveel energie vrij in de kankercel, dat zij afsterft.
Radioactief verval, waarbij een alfadeeltje vrijkomt
Afkorting van Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming, de nationale toezichthouder op de stralingsbescherming en de produktie van kernenergie
Kleinste bouwsteen van een chemisch element. Atomen bestaan uit een atoomkern, die op haar beurt uit een aantal protonen en neutronen bestaat, waaromheen een wolk van elektronen in vaste banen zwermt
Nucleaire batterij, ofwel RTG, ofwel radio-isotoop thermo-elektrische generator, die gebruik maakt van een alfa- of betastraler. Door de straling vindt warmteproduktie plaats. Elektrische vermogensproductie gebeurt met behulp van het thermo-elektrische effect. De levensduur is afhankelijk van de halfwaardetijd. De toepassing betreft meestal ruimtesondes.
Ouderwetse en feitelijk onjuiste benaming voor kernenergie
De kern van een atoom, waaromheen de negatief geladen elektronen zich in vaste banen bewegen. De protonen en neutronen vormen de atoomkernen van de chemische elementen en hun isotopen
De elektriciteit, die een kerncentrale produceert
De organisatie, die van overheidswege is belast met het toezicht op de stralingsbescherming en de nucleaire veiligheid. Zij nam de taken van de voormalige Kernfysische Dienst (KFD) over. De organisatie is tot januari 2016 een directie binnen het ministerie van Infrastructuur en Milieu en daarna een zelfstandig bestuursorgaan (ZBO). Afkorting: ANVS
De verzamelnaam van de bewerkingen, die de uitgeputte splijtstofelementen ondergaan, nadat ze uit de reactorkern zijn ontladen. Het betreft zaken als conditionering, opwerking, verglazing en transport van het kernsplijtingsafval en/of de transuranen, als ook de interimopslag en de toekomstige eindberging
1. Achternaam van Henri Becquerel (1852 - 1908), die de radioactieve straling ontdekte
2. Eenheid van radioactiviteit. Eén becquerel duidt op het verval van één radioactief atoom per seconde. Afkorting: Bq
Procentuele verhouding van het aantal daadwerkelijk geproduceerde kilowatturen en het theoretisch maximum aantal van een elektriciteitscentrale gedurende een jaar. Eng: Load factor
Neutronen-, protonen-, gamma- of röntgenstraling op iets of iemand werpen
Het energierijke elektron, dat bij betaverval vrijkomt
Radio-isotoop, die betastraling uitzendt
Straling als gevolg van radioactief verval, die bestaat uit een stroom van betadeeltjes ofwel zeer energierijke elektronen. Betastraling is vooral schadelijk voor de gezondheid als de radioactieve stof, die de straling produceert, zich in het menselijk lichaam bevindt. De huid beschermt tegen betastraling
Behandeling tegen kanker met radio-isotopen, die betaverval vertonen. De desbetreffende radio-isotoop is gebonden aan een soort eiwit, feitelijk een peptide, die zich specifiek ophoopt in kankercellen. Door het betaverval komt zoveel energie vrij in en om de kankercel, dat zij afsterft.
Radioactief verval, waarbij betadeeltjes, energierijke elekronen, vrijkomen
Het binnenste deel van een containment (zie aldaar)
Kokendwaterreactor. Afkorting: BWR
Vestigingsplaats van de enige operationele kerncentrale in Nederland. De kerncentrale te Borssele heeft een drukwaterreactor, die een vermogen levert van 470 MWe.
Afkorting van becquerel, de eenheid van radioactiviteit
Een behandeling tegen kanker, waarbij naaldjes of kogeltjes, die een betastraler of gammastraler bevatten in en rond een tumor worden geschoten. Door de hoge stralingsdosis ter plaatse sterven de kankercellen af. Er is ruim tien jaar ervaring met deze therapie.
Het buitenste deel van een containment (zie aldaar)
Boiling Water Reactor, ofwel kokendwaterreactor
Canadese zwaarwaterreactor met veel parallelle horizontale drukbuizen, waarin zwaar water als koelmiddel en als moderator (remstof) is toegepast om de snelle neutronen, die bij splijting vrijkomen af te remmen tot ze vrijwel in thermisch evenwicht zijn met hun omgeving. De splijtstofelementen bevatten natuurlijk uranium. Het splijtstofwisselen vindt plaats tijdens vol bedrijf. Afkorting van CANadian Deuterium Uranium reactor
Afkorting van curie. Er geldt: 1 Ci = 37 miljard Bq
Cobalt-60 is een radio-isotoop, dat bij verval een betadeeltje en twee harde gammadeeltjes uitzendt. De productie vindt plaats door neutronenbestraling van stabiel cobalt-59. Er zijn zowel medische als niet-medische toepassingen. De halfwaardetijd bedraagt 5,27 jaar
De som van de individuele doses van de leden van een bepaalde groep mensen
Een techniek, waarbij een computer een driedimensionaal beeld genereert uit een aantal tweedimensionale beelden, zoals bijvoorbeeld röntgenfoto's. Afkorting: CT
Engelse term voor de veiligheidsomhulling van een kerncentrale. Zij bestaat uit een binnen en een buiten containment. Het binnencontainment beschermt de buitenwereld tegen de gevolgen van een nucleair ongeluk en het buitencontainment de kernreactor tegen invloeden van buiten af, zoals bijvoorbeeld een vliegtuig, dat op de centrale valt. Meestal bestaan binnen- en buitencontainment uit afzonderlijke gebunkerde betonnen constructies.
De omzetting van het uraniumerts in de yellow cake (U3O8) en vervolgens in het uraniumhexafluroride (UF6), als ook na de uraniumverrijking van het verrijkte uraniumhexafluoride (UF6) in het uraniumdioxide (UO2)
Acroniem van Centrale Organisatie voor Radioactief Afval. COVRA N.V. is de nationale organisatie, die al het radioactieve afval inzamelt, verwerkt en tijdelijk opslaat. Dat betreft zowel het laagactieve afval, als ook het hoogactieve afval, waaronder zowel het verglaasde afval, als de gebruikte splijtstofelementen van de onderzoekreactoren. Na een opslagperiode van tenminste honderd jaar zal eindberging plaatsvinden van het dan nog radioactieve deel van het afval. COVRA is gevestigd in de gemeente Borsele.
Zie Koe
Een techniek, waarbij een computer een driedimensionaal beeld genereert uit een aantal tweedimensionale beelden, zoals bijvoorbeeld röntgenfoto's. Afkorting van Computer Tomografie
1. Achternaam van Pierre Curie (1859 - 1906) en van Marie Curie (1867 - 1934), die het radioactieve element radium ontdekten en die een instrumnt bouwden om de intensiteit van straling te meten
2. Verouderde eenheid van radioactiviteit. Afkorting: Ci. Er geldt: 1 Ci = 37 miljard Bq
Ronde trommelvormige deeltjesversneller, waarin lichte atoomkernen een spiraalvormige baan beschrijven en bij elke ronde tweemaal een versnelling ondervinden, totdat ze de vereiste hoge energie bezitten. De hoog energetische deeltjes vallen vervolgens op een trefplaat, waarin ze een kernreactie teweeg brengen en waardoor bepaalde nieuwe isotopen, veelal medische radio-isotopen, ontstaan.
Radio-isotoop die ontstaat uit een kernreactie in een trafplaat in een cyclotron
Symbool van deuterium
Kernreactie, waarbij een deuteriumkern en een tritiumkern fuseren en waarbij een grote hoeveelheid energie ontstaat
Zie: Versneller
Zware waterstof, waarvan de atoomkernbestaat uit één proton en één neutron. Symbool: D. In gewoon (licht) water geldt van nature de verhouding: aantal H : aantal D = 6400 : 1
Zie stralingsdosis
Dosis per tijdseenheid. Het dosistempo als gevolg van de natuurlijke achtergrondstraling is in Nederland ongeveer 0,002 Sv per jaar.
Een type kernreactor van een kerncentrale, waarbij water door de de reactorkern stroomt. Het water heeft twee functies, koelwater en remstof. In de reactorkern heerst zo'n hoge druk, dat geen koken optreedt. De stoomgeneratoren produceren met dit koelwater stoom, die de turbine aandrijft. De kerncentrale in Borssele heeft een drukwaterreactor. Engels: Pressurized Water Reactor of PWR
Een type kernreactor van een kerncentrale, zoals bijvoorbeeld een CANDU, waarbij zwaarwater de neutronen afremt, die bij splijting vrijkomen. Engels: Pressurized Heavy Water Reactor ofwel PHWR
De toekomstige definitieve opslag van hoogactief afval, kernsplijtingsafval en transuranen, diep ondergronds in een geologisch stabiele formatie. Op aarde zijn nog vrijwel geen faciliteiten voor de eindberging in bedrijf. Er vindt wel onderzoek naar plaats
Het vermogen in megawatt elektrisch (MWe), dat een elektriciteitscentrale levert in de vorm van elektriciteit
Negatief geladen deeltje dat in ronde banen om een atoomkern cirkelt
Eenheid van energie, die gebuikelijk is in de kerntechniek. Eén elektronvolt is per definitie de energie, die een elektron bezit als het in een versneller een potentiaalverschil van één Volt doorloopt. Afkorting: eV. Er geldt: 1 MeV = 0,16 pJ (picoJoule)
1) Verkorting van splijtstofelement 2) Chemisch element, dat bestaat uit atomen van dezelfde stof. Meestal bestaan elementen uit meerdere isotopen
Europese drukwaterreactor met een vermogen van 1600 MWe, die is ontworpen door de firma Framatome. Afkorting van European Pressurized water Reactor.
Afkorting van elektronvolt. 1MeV = 0,16 pJ (picoJoule)
Symbool van fluor
Snellekweekreactor. Afkorting: FBR
Fast Breeder Reactor ofwel Snellekweekreactor
Chemisch element, dat bestaat uit slechts één isotoop, namelijk fluor-19 (19F). De radio-isotoop fluor-18 (18F) is een veelgebruikte PET-tracer.
Zie neutronenflux
De verzamelnaam van de bewerkingen, die het gedolven uranium ondergaat, voordat het in de kernreactor energie produceert. Het betreft zaken als conversie, verrijking en splijtstofelementfabricage.
Plaats in Japan, waar op 11 maart 2011 als gevolg van een aardbeving en een daarop volgende vloedgolf een groot ongeluk met een viertal kokendwaterreactoren gebeurde. De kernreactoren schakelden na de aardbeving uit, maar de vloedgolf verstoorde de noodkoeling van de vervalwarmte, waardoor smelten van de splijtstofelementen optrad. Als gevolg hiervan vonden waterstofproductie en waterstofexplosies plaats, waardoor de reactorgebouwen zo ernstig beschadigden, dat een grote hoeveelheid radioactieve stoffen in de omgeving terecht kwam. De evacuatie van de omgeving van de kerncentrale was daarom nodig. Het ongeluk vergde geen directe dodelijke slachtoffers
Een gamma knife is een bestralingstoestel, dat tumoren met een hoge dosis vanuit verschillende hoeken heel precies bestraalt en waarbij daardoor minder bijwerkingen optreden. Een gamma knife bevat vele kobalt-60 bronnen, waarvan de straling op één punt is gericht
Elektromagnetisch deeltje met hoge energie, dat bij radioactief verval vrijkomt en dat een groot doordringend vermogen heeft
Radio-isotoop, die gammastraling uitzendt
Elektromagnetische straling als gevolg van radioactief verval, die uit een stroom gammadeeltjes bestaat en die een groot doordringend vermogen heeft. Andere vormen van elektromagnetische straling met een minder groot doordringend vermogen zijn licht, radiogolven en röntgenstraling. Zware materialen schermen gammastraling en ook röntgenstraling af en zetten deze straling om in warmte. De hoeveelheid gammastraling of röntgenstraling, die een persoon heeft ontvangen heet dosis
Type kernreactor met gas als koelmiddel en grafiet als moderator
De machine, die mechanische energie in de vorm van een draaiende beweging omzet in elektrische energie
Een type kernreactor, waarbij de splijtstof uranium-233 (233U) is opgelost in een gesmolten zout. Het is een thermische kweekreactor met de kweekstof thorium (232Th), die door neutronenvangst en door transmutatie uranium-233 (233U) vormt. Op deze wijze is al het thorium op aarde om te zetten in energie. De reactor is nog in ontwikkeling. Er is twee maal zoveel thorium op aarde als uranium. Engels: Molten Salt Reactor of MSR
Anglicisme voor verglaasd radioactief afval
1. Achternaam van Louis Harold Gray (1905 - 1965), de grondlegger van de stralingsdosometrie
2. Eenheid van de hoeveelheid in materie geabsorbeerde straling, die onafhankelijk is van het soort straling. Afkorting Gy
Eenheid van gray
Symbool van waterstof, waarvan de atoomkern bestaat uit een enkel proton
De tijd die verstrijkt tot de radioactiviteit van een hoeveelheid radioactieve stof is gehalveerd. De halfwaardetijd is kenmerkend voor een bepaalde radio-isotoop
Synoniem met "halfwaardetijd"
Plaats in Pennsylvania in de Verenigde Staten, waar op 28 maart 1979 een groot ongeluk met een drukwaterreactor gebeurde. De operateurs schakelden abusievelijk de noodkoeling van de vervalwarmte uit, waardoor gedeeltelijk smelten van de splijtstofelementen optrad. Als gevolg hiervan vond waterstofproductie plaats, maar geen waterstofexplosie, waardoor het reactorgebouw intact bleef en er bijna geen radioactieve stoffen in de omgeving terecht kwamen. Er waren dan ook geen slachtoffers te betreuren.
Afkorting van HoogActief Vast Afval
Afkorting van High Enriched Uranium, ofwel hoogverrijkt uranium
Afkorting van Hoge Flux Reactor
Onderzoekreactor in Petten, die naast neutronen voor het kernenergieonderzoek een derde deel van de wereldbehoefte aan medische radio-isotopen produceert. Thermisch vermogen: 45 MW
Hoge Temperatuur Reactor ofwel HTR. Afkorting: HTGR
Kernreactor met gaskoeling en grafieten moderator, waarvan de uitgangstemperatuur (tot 950 Celsius) veel hoger ligt dan die van een LWR. Afkorting: HTR.
Onderzoekreactor van de Technische Universiteit Delft, waarmee veel onderzoek plaatsvindt, dat is gericht op de ontwikkeling van betere materialen. Thermisch Vermogen: 2 MW
Radioactief afval in vaste vorm, dat zoveel warmte produceert, dat koeling noodzakelijk is. Afkorting: HAVA
Uranium met een verrijkingspercentage van 93%. Hoogverrijkt uranium is geschikt voor de productie van een kernwapen. Zie HEU
Afkorting van Hoger Onderwijs Reactor
Ook wel Hormese. Het onbegrepen verschijnsel, dat lage stralingsdoses positieve gezondheidseffecten hebben, wat tegengesteld is aan de negatieve effecten, die de lineaire dosis–effect relatie theoretisch verwacht
Hoge Temperatuur Reactor ofwel HTR. Afkorting van Hoge Temperatuur Gasgekoelde Reactor
Kernreactor met gaskoeling en grafieten moderator, waarvan de uitgangstemperatuur (tot 950 Celsius) veel hoger ligt dan die van een LWR. Afkorting van Hoge Temperatuur Reactor.
Internationaal Atoom Energie Agentschap in Wenen, dat onderdeel is van de Verenigde Naties en dat een wereldwijd platform vormt voor de nucleaire technologie, inclusief de nucleaire veiligheid
De afstand vanaf het oppervlak, die deeltjes in weefsel of materiaal binnen kunnen dringen
De opslag van radioactief afval voor een bepaalde periode, bijvoorbeeld van het verglaasde afval voor de periode van honderd jaar bij COVRA
Een atoom van een chemisch element met een bepaald atoomgewicht, die in een vaste verhouding staat tot de eventuele andere isotopen van hetzelfde element met een ander atoomgewicht. Het aantal protonen in de atoomkernen van een bepaald chemisch element is altijd gelijk, terwijl het aantal neutronen kan verschillen. Bijvoorbeeld:
aantal chloor-35-atomen : aantal chloor-37-atomen = 3 : 1 (met 35 respectievelijk 37 protonen in de atoomkern) en
aantal uranium-235-atomen : aantal uranium-238-atomen = 1 : 140
Voorloper van de kernfusiereactor, die in Cadarachr (Frankrijk) in aanbouw is en die naar verwachting evenveel energie zal produceren als hij verbruikt
Experimentele kernfusiereactor, die in Culham (VK) is gebouwd en die nog geen energie produceerde. Afkorting van Joint European Torus.
Afkorting van Kern Centrale Borssele, de enige werkende kerncentrale in Nederland
Een kerncentrale is een elektriciteitscentrale, die is uitgerust met een enkele kernreactor of met meerdere kernreactoren. Het meest gangbaar is de lichtwaterreactor. Het systeem, dat stoom produceert, staat onder druk. De elektriciteitsproductie vindt plaats met een stoomturbine en een generator. Voorts zijn er regelsystemen en tal van veiligheidssystemen aanwezig, die zich net als de reactor in een dubbel gebunkerd gebouw, het reactorgebouw, bevinden. De energieproductie geschiedt met behulp van kernsplijtingen. Op aarde draaien ongeveer 450 kernreactoren. Nederland beschikt over één kerncentrale, die in Borssele staat
Bouwsteen van atoomkern. Elke atoomkern bestaat uit kerndeeltjes. In de regel een combinatie van positieve kerndeeltjes (protonen) en neutrale kerndeeltjes (neutronen)
Vorm van energieproductie in een kernreactor met kernsplijtingen
Samensmelting van de waterstofisotopen deuterium (D) en tritium (T), waarbij veel energie, neutronen en atoomkernen van heliumatomen vrijkomen. Commerciële energieproductie met kernfusie is technisch nog niet mogelijk. Hiervoor is de kernfusiereactor in ontwikkeling. Reactie: D + T => n + alfadeeltje + energie
Reactor, waarin kernfusiereacties plaatsvinden. Het reactortype is nog in ontwikkeling. Een voorloper is JET (Joint European Torus). Thans is ITER in aanbouw. Beide machines zijn tokamaks. Commerciële kernfusiereactoren zullen na 2050 kunnen bijdragen aan onze energieproductie
Voormalige overheidsdienst die was belast met de inspectie van de veiligheid van kernenergie-installaties. Afkorting: KFD. Thans: Authoriteit Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming (ANVS)
Groot ongeluk met een kernreactor
De reactie, waarbij een of twee atoomkernen zijn betrokken. Voorbeelden: De vangst van een neutron in een atoomkern en de versmelting van een deuterium- en tritiumatoomkern in een kernfusiereactor
Het systeem, dat bestaat uit een grotere hoeveelheid splijtstof dan de kritieke massa, waarbij de splijtstof in gesloten buizen is geplaatst, waarin regelstaven kunnen in en uit bewegen en waar tussen door koelwater stroomt. De buizen zijn samengebundeld tot splijtstofelementen
Kernongeval, waarbij als gevolg van de vervalwarmte de splijtstof van de reactor vanwege onvoldoende koeling smelt en waarbij vluchtige radioactieve kernsplijtingsproducten en transuranen uit de splijtstof vrij komen. Tevens kan de vorming van waterstof optreden
Splijting van bepaalde zeer zware isotopen zoals uranium-235 (235U) onder invloed van neutronen, waarbij veel warmte vrijkomt en waarbij gemiddeld bijna 2,5 nieuwe neutronen ontstaan
Hoogradioactieve brokstukken, die na splijting van de splijtstof over blijven. Koeling van het afval, dat na opwerken resulteert en waarvan het kernsplijtingsafval naast transuranen deel uitmaakt, is noodzakelijk. Afkorting
Hoogradioactieve brokstukken die bij een kernsplijting ontstaan
Kernreactie, waarbij een splijtstofatoom een neutron invangt, waarna een kernsplijting optreedt. Ook: Splijtingsreactie
De Stichting, die streeft naar het vergroten van het draagvlak voor kerntechnologie en al haar toepassingen door elke twee maanden een magazine uit te geven en door informatie te verstrekken op haar website
Oneindig lange keten van splijtingsreacties, waarin na elke splijting precies één neutron over blijft om één volgende splijting te bewerkstelligen
Afkorting van Kernfysische Dienst, een voormalige overheidsdienst
Ook wel Cow. Molybdeen-99 (99Mo) houdend vaatje, waaruit ziekenhuizen de medische radio-isotoop van technetium-99 (99mTc) winnen
HTR met kogelvormige slijtstofelementen ter grootte van tennisballen, waaruit radioactieve stoffen (incl KSA) tot hoge temperatuur (1600 Celsius) niet kunnen weglekken, waardoor het type reactor passief en inherent veilige karakteristieken heeft. Engels: Pebble Bed Reactor. Duits: Kugelhaufenreaktor.
Een type kernreactor van een kerncentrale, waarbij water de reactorkern in stroomt. Het water heeft twee functies, koelmiddel en remstof. In de reactorkern gaat het water koken. De geproduceerde stoom drijft direct de turbine van de kerncentrale aan. Engels: Boiling Water Reactor of BWR
Afval, dat bestaat uit radioactieve isotopen, die een korte halfwaardetijd hebben (in elk geval minder dan een jaar)
Het kritiek zijn van een kernreactor, waarin een stationair kernsplijtingsproces plaatsvindt en waarbij de neutronenvermenigvuldigingsfactor precies gelijk is aan één
De toestand van een kernreactor, waarin een stationair kernsplijtingsproces plaatsvindt en waarbij de neutronenvermenigvuldigingsfactor precies gelijk is aan één
De kleinste hoeveelheid splijtstof of liever het kleinste splijtstofgewicht, dat nodig is om een stationair kernsplijtingsproces in stand te houden, waarbij de neutronenvermenigvuldigingsfactor precies gelijk is aan één
Afkorting van Kernsplijtingsafval
Kernreactor, die meer splijtstof produceert dan hij voor het kernsplijtingsproces verbruikt. Dat lijkt tegenstrijdig, maar dat is het niet, omdat bij elke kernsplijting gemiddeld ongeveer 2,5 nieuwe neutronen ontstaan. Na aftrek van het neutron, dat de splijting teweeg bracht, is er een overschot van minder dan 1,5 neutron. De aanwezige kweekstof, meestal uranium-238 (238U) vangt dit overschot in, waarna door transmutatie nieuwe splijtstof ontstaat, meestal plutonium-239 (239Pu)
Zware isotopen, zoals uranium-238 (238U) en thorium-232 (232Th), die door de vangst van een neutron en door transmutatie splijtbare isotopen vormen en daarmee splijtstof. In dit geval respectievelijk plutonium-239 (239Pu) en uranium-233 (233U)
Radioactief afval in vaste vorm, dat zo weinig warmte produceert, dat geen koeling nodig is en waarvan het transport eenvoudig is. Afkorting: LAVA
Uranium met een verrijkingspercentage van minder dan 20%, dat niet geschikt is voor de productie van een kernwapen. Een lichtwaterreactor gebruikt uranium met een verrijkingspercentage van ongeveer 4% en een onderzoekreactor van 20%
Radioactief afval, waarvan de radioactieve isotopen halfwaardetijden hebben van duizend jaar en langer
Afkorting van Laagactief Vast Afval
Afkorting van Low Enriched Uranium, ofwel laagverrijkt uranium
Lichtverrijkt uranium is uranium met een gehalte aan de isotoop uranium-235 van rond 4%. Het is de splijtstof van lichtwaterreactoren.
Het systeem dat bestaat uit een kritieke massa van splijtstof, dat in gesloten buizen is geplaatst, waar koelwater tussen door stroomt. Het water fungeert tevens als moderator. De buizen zijn samengebundeld tot splijtstofelementen, waartussen regelstaven in en uit bewegen. Er zijn twee typen, de drukwaterreactor en de kokendwaterreactor. Afkorting: LWR
De rekenmethode, die de negatieve gezondheidseffecten van lage stralingsdoses schat. De veronderstelling is, dat een bepaalde collectieve stralingsdosis altijd leidt tot eenzelfde aantal late slachtoffers, ongeacht de groepsgrootte. De lineaire dosis-effectrelatie is gebaseerd op de waargenomen gezondheidsschade van hoge doses. Intrapolatie naar lage doses doet geen recht aan hormesis
Belastingfactor. Zie aldaar.
Afkorting van Lichtwaterreactor
Oud type gasgrafietreactor met een magnesiumoxide legering voor de omhulling van de splijtstofelementen. Magnox reactoren draaien op natuurlijk uranium en zijn vooral in Engeland toegepast
Speciale radio-isotoop voor de gezondheidszorg voor zowel therapeutische als diagnostische doeleinden. In het laatste geval zendt de isotoop door radioactief verval gammastraling uit, die speciale detectoren waarnemen en waaruit de computer beelden van het inwendige vormt
Straling voor medische toepassing, zowel diagnostisch als therapeutisch, die of afkomstig is van medische radio-isotopen of van een röntgenapparaat.
Eenheid van vermogen, die gelijk is aan duizend kilowatt ofwel een miljoen watt. Afkorting: MW. De term kan betrekking hebben op een thermisch vermogen, afkorting MWth, als ook op een elektrisch vermogen, afkorting MWe. Na vermenigvuldiging van het thermisch vermogen met het omzettingsrendement van turbine en generator resulteert het elektrische vermogen
Mega elektronvolt ofwel één miljoen elektronvolt. 1 MeV = 0,16 pJ (picoJoule)
Subgroep van de actiniden, die de transuranen omvat. Het zijn de elementen, die oorspronkelijk uit uranium zijn ontstaan door eenmalige of meermalige neutronenvangst.
Remstof bestaande uit materiaal met veel lichte atoomkernen, zoals water, zwaarwater of grafiet, die de hoog-energetische neutronen afkomstig van kernsplijtingen afremt tot omgevingstemperatuur.
Gesmoltenzoutreactor. Afkorting: MSR
De in de gezondheidszorg toegepaste isotoop molybdeen-99 (99Mo), die na verval radioactief technetium-99 (99mTc) produceert. De productie van dit molybdeen vindt in een grote onderzoekreactor, zoals bijvoorbeeld HFR, plaats. Het vervoer van het molybdeen naar ziekenhuizen geschiedt in speciale vaatjes, die koe of cow heten. De ziekenhuizen winnen het technetium uit deze vaatjes
afkorting van millirem. Er geldt: 1 mrem = 0,01 mSv
Molten Salt Reactor ofwel Gesmoltenzoutreactor
Afkorting van millisievert
Afkorting van Megawatt
De naam van het Belgische prototype inherent veilige kernreactor, waarvan de eerste fase voor de uitvoering in september 2018 is gestart. Myrrha is een ADS.
Afkorting van neutron
Het uranium met de isotopenconcentratie van235U en238U van 0,7%, zoals dat in de natuur voor komt. Ofwel de verhouding van het aantal235U-atomen en het aantal238U-atomen is gelijk aan 1 : 140. Natuurlijk uranium is de splijtstof van CANDU- en Magnox-reactoren
De straling, die van nature optreedt en die er altijd al is geweest. De dosis van de natuurlijke achtergrondstraling is ongeveer 0,002 Sv per jaar
De warmte, die de hoogradioactieve splijtstofelementen nog produceren nadat het kernsplijtingsproces is gestopt. Synoniem met "vervalwarmte"
Neutraal kerndeeltje
Bron, die meestal met een kernreactie continu neutronen produceert
De neutronendichtheid is het aantal neutronen per kubieke centimeter
De neutronenflux is een maat voor de intensiteit van de neutronen. Hij is gelijk aan de neutronendichtheid maal de snelheid van de neutronen
Straling als gevolg van rondvliegende neutronen, die bijvoorbeeld afkomstig zijn van een niet afgeschermde neutronenbron.
De factor, die aangeeft hoeveel neutronen na elke volgende generatie, dat wil zeggen na elke splijting, in de kettingreactie overblijven. Een stationair splijtingsproces heeft een neutronenvermenigvuldigingsfactor van heel precies één. Een uitstervend splijtingsproces een factor van kleiner dan één. Een factor groter dan één leidt tot een intensivering van het splijtingsproces. De letter k representeert de neutronenvermenigvuldigingsfactor
Nucleaire Micro Reactor, een kleine kernreactor, die een eenheidsgrootte heeft van minder dan 30 MWe
Afkorting van Netherlands Nuclear Society, de stichting, die het gebruik van kernenergie voorstaat
Het streven, dat er op is gericht om verspreiding van kernwapens tegen te gaan, als ook van de voor de bouw van een kernwapen benodigde kennis en materialen
De koeling in noodsituaties van de kernreactor, die naast de normale voorziening aanwezig is, om de vervalwarmte af te voeren en zo kernbeschadiging te voorkomen
Vergunningverlenende instantie in VS. Afkorting van Nuclear Regularory Commission
Afkorting van Nuclear Research and consultancy Group, het nationale kernenergieonderzoekcentrum, dat is gehuisvest in Petten en Arnhem
Term, die verwijst naar kernenergie, zoals bijvoorbeeld in: "Splijtstof is nucleaire brandstof". Afkomstig van nucleus, dat kern betekent
De vereniging van zes bedrijven, die in Nederland werkzaam zijn op het gebied van de kernenergie, te weten: EPZ, URENCO, NRG, Reactor Instituut Delft, PALLAS en COVRA.
Synoniem met "isotoop"
Symbool van zuurstof
Het gedeelte (percentage) dat in de vorm van elektrisch vermogen behouden blijft van het thermische vermogen
Toestand van een kernreactor waarbij de neutronenvermenigvuldigingsfactor kleiner is dan één en waarin het kernsplijtingsproces uitsterft
Kernreactor, die geschikt is voor de productie van radio-isotopen en/of het verrichten van wetenschappelijk onderzoek, zoals bijvoorbeeld HFR en HOR
De hoeveelheid warmte, die een splijtstofelement heeft geproduceerd. Eenheid: megawattdag per kilogram (MWd/kg)
De processtap van de splijtstofcyclus, waarbij de opwerkingsfabriek de nog bruikbare splijtstof uit de uitgeputte splijtstofelementen terug wint
Al het radioactieve afval, dat bij het opwerken ontstaat, vooral kernsplijtingsafval en transuranen
De fabriek die de uitgeputte splijtstofelementen opwerkt
Toestand van een kernreactor, waarbij de neuronenvermenigvuldigingsfactor groter is dan één en waarin het kernsplijtingsproces intensiveert
Afkorting van Partitioning
Afscheiding van transuranen uit de uitgeputte splijtstofelementen, die uit een kerncentrale zijn ontladen
Afkorting van Positron Emissie Tomografie
Pressurized Heavy Water Reactor ofwel drukzwaarwaterreactor. Het is een reactor van een kerncentrale, zoals bijvoorbeeld een CANDU, waarbij zwaarwater de neutronen afremt, die bij splijting vrijkomen.
Kunstmatig chemisch element, dat ontstaat door de vangst van neutronen in uranium-238 (238U). Symbool: Pu. De meest voorkomende isotopen in een kernreactor zijn239Pu,240 Pu,241Pu en 242Pu. Het239Pu is in zuivere vorm – net als hoogverrijkt uranium – geschikt voor de productie van kernwapens.
Antideeltje van elektron. Deeltje met dezelfde structuur als een elektron, maar met een positieve (in plaats van een negatieve) eenheidslading. Een door radioactief verval uitgezonden positron reageert met een elektron, waarbij beide verdwijnen onder uitzending van gammastraling
Diagnosetechniek, waarbij een radio-isotoop, die positronen uitzendt, wordt ingespoten. De radio-isotoop verzamelt zich in tumorweefsel. De positronen botsen met elektronen in hun onmiddellijke omgeving en verdwijnen dan onder uitzending van gammastraling. Detectoren nemen deze gammastraling waar, de computer verwerkt het meetresultaat, wat leidt tot een driedimensionaal beeld in de computer van het waargenomen tumorweefsel. Afkorting: PET
Drukzwaarwaterreactor. Afkorting: PHWR
Drukwaterreactor. Afkorting: PWR
Verspreiding, met name van kernwapens, als ook van de voor de bouw benodigde kennis en materialen
Positief geladen kerndeeltje
Een versneller, die een bundel protonen met een instelbare energie produceert. Hoogenergetische protonen hebben een grotere indringingsdiepte dan laagenergetische. Bij bestralng van kanker- of tumorweefsel treedt vernietiging van kwaadaardige cellen alleen op tot aan de indringingsdiepte, omdat de protonen daarna geen energie meer over hebben om weefsel te beschadigen.
Straling als gevolg van rondvliegende protonen, lichte waterstofkernen (H), die bijvoorbeeld afkomstig zijn van een niet afgeschermde protonenversneller
Bestraling van kanker- of tumorweefsel met een protonenbestralingsfaciliteit met het doel dit weefsel te vernietigen. Vanwege de instelbaarheid van de indringingsdiepte is de schade aan achterliggend weefsel veel kleiner dan bij de conventionele therapie met Röntgenstraling.
Symbool van plutonium
Pressurized Water Reactor, ofwel drukwaterreactor
Kwaliteitsfactor, die een maat is voor de schadelijke uitwerking van bepaalde soorten straling op levend weefsel. Q is gelijk aan één voor röntgen, beta- en gammastraling, aan 20 voor alfastraling en ligt afhankelijk van de energie tussen 5 en 20 voor neutronenstraling. Er geldt: aantal Sv (sievert) = Q x aantal Gy (gray)
Afkorting van de eenheid röntgen.
Verouderde eenheid van stralingsdosis als gevolg van röntgenstraling. Afkorting: R. Er geldt: 1 R = 0,01 Sv = 10 mSv
Toestel, dat röntgenstraling uitzendt. De straling ontstaat door elektronen op een trefplaat van zwaar metaal te schieten. Het toestel is na gebruik niet radioactief en is aan het einde van zijn levensduur dan ook gewoon afval (en dus geen radioactief afval).
Straling, die een röntgenapparaat uitzendt en die vergelijkbaar is met gammastraling
Behandeling met Röntgenstraling met het doel bepaald kanker- of tumorweefsel te vernietigen. Omdat Röntgenstraling voor het grootste deel dwars door weefsel heen gaat, vindt ook weefselbeschadiging van gezond weefsel plaats achter de tumor
Verouderde eenheid voor de hoeveelheid geabsorbeerde straling in materie. Afkorting van "radiation absorbed dose". Er geldt: 1 rad = 0,01 Gy (gray)
Isotoop, dat radioactief verval vertoont
Nucleaire batterij, die gebruik maakt van een alfa- of betastraler. Door de straling vindt warmteproduktie plaats. Elektrische vermogensproductie gebeurt met behulp van het thermo-elektrische effect. De levensduur is afhankelijk van de halfwaardetijd. De toepassing betreft meestal ruimtesondes. Afkorting: RTG
De eigenschap dat bepaalde isotopen niet stabiel zijn en radioactief verval vertonen
Het proces, waarbij de kern van een radioactief atoom over gaat in een andere toestand onder uitzending van straling. De nieuwe toestand van de kern kan een lagere energietoestand van hetzelfde element zijn, waarbij gammastraling vrijkomt, maar ook de kern van een ander element, waarbij gammastraling, als ook alfa- of bètastaling, dan wel positronen vrijkomen
De mate van radioactief verval, die optreedt in een stof, die radio-isotopen bevat. Eenheid: Becquerel. Afkorting: Bq. Eén becquerel is per definitie gelijk aan het verval van één radioactieve isotoop per seconde
Verzamelnaam voor medische radio-isotopen
Synoniem met "radio-isotoop"
Behandeling met Röntgen- of gammastraling, dan wel met neutronen of protonen met het doel bepaald kanker- of tumorweefsel te vernietigen
Mate van giftigheid van een radioactieve stof, die afhangt van de straling die zij uitzendt en van de mate waarin zij zich in het weefsel van een organisme ophoopt.
Behept met radiotoxiciteit
Maat, die aangeeft hoe constant het kernsplijtingsproces is. Voor een kritieke reactor met een geheel stationair kernsplijtingsproces is de reactiviteit gelijk aan nul. De reactiviteit is dan bij benadering gelijk aan de neutronenvermenigvuldigingsfactor min één. Een negatieve reactiviteit leidt tot een uitstervend splijtingsproces en een positieve tot een intensivering van het proces.
Kernongeval als gevolg van een onbeheersbare reactiviteitstoename. In Tsjernobyl vond op 26 april 1986 een reactiviteitsongeval plaats
Het onderdeel van de Technische Universiteit Delft, dat betrokken is bij de bedrijfsvoering van en het onderzoek bij de HOR
Het dubbele gebunkerde gebouw, dat de nucleaire systemen van de kerncentrale omsluit.
Radio-isotoop, die ontstaat na een splijtingsreactie of door transmutatie in een kernreactor
De kern van de kernreactor, die bestaat uit de opgestelde splijtstofelementen, waar de regelstaven in steken en waar het koelwater door heen stroomt. In de reactorkern vindt de kettingreactie, het kernsplijtingsproces, plaats
Het plutonium, dat in de uitgeputte splijtstofelementen van een lichtwaterreactor is gevormd en dat een relatief laag percentage plutonium-239 (239Pu) bevat. Een typische isotopensamenstelling is bijvoorbeeld 53%239Pu, 25%240Pu, 15%241Pu en 7%242Pu
Alle acties die erop zijn gericht om het kernsplijtingsproces te beheersen. Dat wil zeggen het opregelen van het reactorvermogen, het afregelen en de stationaire vermogensproductie zelf
Veilige bedrijfsvoering van de kernreactor, die is gewaarborgd door de regel– en veiligheidssystemen
De staven met neutronenabsorberend materiaal, meestal boriumoxide (B2O3), die tussen de splijtstofstaven kunnen bewegen en die het kernsplijtingsproces stationair houden
Verouderde eenheid van stralingsdosis, waarbij het effect van een bestraling met alfa-, beta, gamma- en/of neutronenbestraling is teruggerekend naar het equivalente effect als gevolg van bestraling met röntgenstraling. Afkorting van "röntgen equivalent man". Er geldt: 1 rem = 0,01 Sv = 10 mSv.
Moderator
Zie omzettingsrendement
Aanduiding van een programma van de Verenigde Staten om wereldwijd alle gebruik van hoogverrijkt uranium (HEU) uit te bannen, vanwege zijn geschiktheid voor toepassing in kernwapens. HEU is in het verleden gebruikt als brandstof van onderzoekreactoren en als trefplaten voor de productie van medische radio-isotopen. Afkorting van: Reduced Enrichment for Research and Test Reactors.
Afkorting van Reactor Instituut Delft
Radio-isotoop thermo-elektrische generator, ofwel nucleaire batterij, die gebruik maakt van een alfa- of betastraler. Door de straling vindt warmteproduktie plaats. Elektrische vermogensproductie gebeurt met behulp van het thermo-elektrische effect. De levensduur is afhankelijk van de halfwaardetijd. De toepassing betreft meestal ruimtesondes.
De hoeveelheid isotopenscheiding, bijvoorbeeld van een verrijkingsfabriek. Eenheid: SWU. De grootte van een verrijkingsfabriek is het aantal SWU’s per jaar dat hij levert. De lettergrepen “arbeid” in scheidingsarbeid zijn misleidend, omdat de dimensie van scheidingsarbeid “massa” is en niet “energie”. Het elektriciteitsverbruik van een verrijkingsfabriek is dus niet af te leiden uit haar capaciteit in SWU’s per jaar
Eenheid van scheidingsarbeid. Afkorting: SWU. Een kerncentrale van 1000 MWe heeft voor de verrijking van zijn splijtstof jaarlijks ongeveer honderdduizend SWU nodig
1. Achternaam van Rolf Maximilian Sievert (1896 - 1966), die de invoering van de stralingsbescherming bevorderde
2. Eenheid van stralingsdosis, die rekening houdt met de schadelijke invloed van bepaalde soorten straling gekarakteriseerd door kwaliteitsfactor Q op levend weefsel. Afkorting: Sv. Een stralingsdosis van meer dan 1 Sv kan dodelijk zijn. Gangbaar is ook de millisievert (mSv), die gelijk is aan 0,001 Sv
Kleine modulaire kernreactor, die een eenheidsgrootte heeft tussen 50 en 500 MWe. Afkorting van: Small Modular Reactor
Een neutron met de snelheid, waarmee hij na splijting vrijkomt. Zijn snelheid is gemiddeld 14 000 kilometer per seconde ofwel 50 000 kilometer per uur
Een type kernreactor van een kerncentrale, waarbij de snelle neutronen de splijtingen veroorzaken, met vloeibaar natrium of lood als koelmiddel, met plutonium als splijtstof en met uranium-238 als kweekstof. Engels: Fast Breeder Reactor of FBR
Het proces waarbij een hoogenergetisch proton een zware atoomkern versplintert en waarbij gemiddeld twintig neutronen vrijkomen. Nederlands: Versplintering
Geneeskundige diagnostische techniek op basis van tomografie, die gebruik maakt van een tracer met radio-isotopen, die gammastraling uitzenden. Afkorting van Single Photon Emission Computer Tomography
De hoogradioactieve brokstukken, die ontstaan door de splijting van splijtstofatomen, die tezamen het kernsplijtingsafval vormen
De reactie van een neutron met een splijtstofatoom. Na splijting ontstaan naast warmte gemiddeld 2,5 nieuwe neutronen
Zware isotopen, die door de vangst van een neutron kunnen splijten, waarbij relatief veel energie vrij komt. In de natuur komt slechts een splijtbare isotoop voor, namelijk uranium-235 (235U). Kunstmatig gevormde splijtstof, zoals plutonium-239 (239Pu) en uranium-233 (233U) resulteert na vangst van een neutron in een isotoop van een kweekstof, respectievelijk uranium-238 (238U) en thorium-232 (232Th). De splijtstof in een kernreactor is meestal in de vorm van pilletjes van verrijkt uraniumdioxide.
Een van de atomen, waaruit de splijtstof is opgebouwd, zoals die van het uranium-235 (235U), plutonium-239 (239Pu) of uranium-233 (233U)
De kringloop, die de splijtstof van een kernreactor doorloopt en die bestaat uit de processtappen: Verrijking, Conversie, Splijtstofelementfabricage, Vermogensproductie in de kernreactor, Transport en de Opwerking van de uitgeputte splijtstofelementen, waarna de kringloop is gesloten en opnieuw begint
De bundeling van splijtstofstaven, waarin de regelstaven kunnen bewegen en waar het koelwater tussen door stroomt
De zircaloy buis, die de splijtstof in de vorm van pilletjes verrijkt uraniumdioxide omsluit
Verzamelnaam van alfa–, bèta–, gammastraling, protonenstraling of neutronenstraling.
Maat voor de hoeveelheid straling, die is ontvangen. Eenheid: Sievert. Afkorting: Sv. Doses van meer dan één sievert kunnen dodelijk zijn. Angst voor een lage stralingsdosis is onnodig vanwege hormesis
Afkorting van sievert, de eenheid van stralingsdosis
Afkorting van Separative Working Unit
1. Afkorting van transmutatie
2. Symbool van tritium
Trefplaat
Alfa therapie. Afkorting: TAT
Alfa therapie. Afkorting van Targeted Alpha Therapy
Radioactieve metastabiele toestand technetium-99 (99mTc), die toepassing vindt in de gezondheidszorg en die ontstaat door verval van de isotoop molybdeen-99 (99Mo). De productie van dit molybdeen vindt plaats in een grote onderzoekreactor, zoals bijvoorbeeld HFR. Het vervoer van het molybdeen-99 naar ziekenhuizen geschiedt in speciale vaatjes, die koe of cow heten. De ziekenhuizen winnen het technetium uit deze vaatjes. Het voordeel van het gebruik van99mTc is dat lichaamsprocessen en afwijkingen daarin met behulp van SPECT zijn zichtbaar te maken
Een neutron, dat na een splijting door de lichte materialen van de remstof, zoals water of grafiet, is afgeremd tot hij de temperatuur heeft van zijn omgeving. Zijn snelheid is genmiddeld 2,2 kilometer per seconde ofwel 8 kilometer per uur
Het vermogen in megawatt, dat de ketel van een elektriciteitscentrale of dat de kernreactor van een kerncentrale aan warmte produceert. Afkorting: MWth
Een type kernreactor van een kerncentrale, waarbij thermische neutronen de splijtingen veroorzaken, met uranium-233 als splijtstof en met thorium als kweekstof. Koelmiddel en remstof zijn gesmolten zout of zwaar water
Het op een na zwaarste in de natuur voorkomend chemisch element. Het bestaat uit slechts een isotoop, namelijk thorium-232 (232Th). Thorium is een kweekstof, die in een kernreactor door vangst van een neutron en door transmutatie de splijtstof uranium-233 (233U) vormt.
Aanduiding van het meest gangbare type kernfusiereactor, die in ontwikkeling is. Het woord is afkomstig uit het Russisch, omdat Rusland als eerste hieraan werkte. Het betekent torus, de vorm van een donut
Diagnosetechniek, die driedimensionale beeldvorming van het inwendige (bijv. tumor) mogelijk maakt
Algemene term voor een radio-isotoop, die - direct of indirect via positronen - gammastraling uitzendt, waarmee met speciale apparatuur en techniek, zoals PET of SPECT, driedimensionale beelden van het inwendige (bijv. kransslagaders of tumoren) kunnen worden gemaakt.
De kunstmatige vorming van een nieuw chemisch element. Door de vangst van een neutron in een atoomkern van een element kunnen radioactieve isotopen ontstaan, die na verval overgaan in een nieuw element. Voorbeelden zijn de reacties:238U + n →239Pu en232Th + n → 233U
De kunstmatig gevormde isotopen van diverse chemische elementen, die zwaarder zijn dan uranium en die zijn ontstaan door neutronvangst te beginnen bij die in een uraniumatoomkern. De neutronvangst kan een of meerdere malen hebben plaatsgevonden. Een voorbeeld van een transuraan is plutonium-240 (240Pu). Zie verder: Actiniden
Plaatje met basismateriaal, waarin als gevolg van bestraling kernreacties voor de productie van radio-isotopen plaatsvinden. Engels: Target
Zeer zware waterstof, waarvan de atoomkern bestaat uit één proton en twee neutronen. Tritium komt van nature vrijwel niet voor. Het is een betastraler met een halfwaardetijd van 12,35 jaar. Het vervalt tot 3Helium. CANDU-reactoren produceren tritium als bijproduct. Symbool: T
Plaats in de Oekraïne , waar op 26 april 1986 het grootste ongeluk ooit met een kerncentrale gebeurde. De feitelijke oorzaak is nooit goed vastgesteld. Feit is dat er achtereenvolgens een reactiviteitsongeval en een tweetal explosies plaatsvonden. Het reactorgebouw raakte daardoor zo ernstig beschadigd, dat een grote hoeveelheid radioactieve stoffen tot in de verre omgeving terecht kwam. Ook het grondwater raakte ter plaatse van de reactor ernstig besmet. Om verdere besmetting te voorkomen is om de reactor een sarcofaag bebouwd. De kerncentrale had een reactor van het type RBMK, dat in het Westen niet voor komt, met in de reactorkern een combinatie van grafiet en kokend water. Bij het ongeluk zijn eenendertig directe slachtoffers als gevolg van dodelijke stralingsdoses gevallen. De onderzoekresultaten naar het aantal late slachtoffers spreken elkaar tegen.
Schoepenwielen, die de stoomdruk omzetten in een draaiende beweging
Symbool van uranium
Zie yellow cake
Zie uraniumhexafluoride
Zeer snel ronddraaiende centrifuge in een verrijkingsfabriek, waarmee isotopenscheiding plaatsvindt door de zware isotopen, zoals238U, verder naar buiten te slingeren dan de lichte, zoals235U
Zie uraniumdioxide
Het zwaarste in de natuur voorkomende chemisch element, dat bestaat uit de isotopen uranium-235 (235U) en uranium-238 (238U) in de verhouding 1 : 140. Het 235U is de enige in de natuur voorkomende splijtbare isotoop. Het238U is kweekstof. De splijtbare fractie in het natuurlijke uranium, het235U, is 0,7%
De chemische verbinding van twee zuurstofatomen per uraniumatoom. Uraniumdioxide is een veelgebruikte splijtstof in splijtstofelementen van kernreactoren. Afkorting: UO2
De chemische verbinding die bestaat uit zes fluoratomen per uraniumatoom (UF6). De verrijking in de verrijkingsfabriek vindt met UF6 plaats, omdat het chemische element fluor slechts één isotoop heeft, namelijk fluor-19 (19F). UF6 is gasvormig, waardoor het geschikt is voor verrijking met ultracentrifuges
Zie Verrijking
De eigenaar van de uraniumverrijkingsfabriek in Almelo
Veiligheidsomhulling ofwel containment (Engels). Zij omsluit het nucleaire deel van een kerncentrale en bestaat uit een binnen- en een buitencontainment. Het binnencontainment beschermt de buitenwereld tegen de gevolgen van een nucleair ongeluk en het buitencontainment de kernreactor tegen invloeden van buiten af, zoals bijvoorbeeld een vliegtuig, dat op de centrale valt. Meestal bestaan binnen- en buitencontainment uit afzonderlijke gebunkerde betonnen constructies.
Systeem, dat waakt over de veilige bedrijfsvoering van een kernreactor, zoals bijvoorbeeld het noodkoelsysteem, dat in noodsituaties de vervalwarmte uit de reactorkern afvoert
Uranium met een lagere235U-concentratie dan natuurlijk uranium, bijvoorbeeld 0,3%
Door het langlevende afval in vloeibaar glas op te lossen en het glas daarna af te koelen is het afval verglaasd. Dat wil zeggen geïmmobiliseerd. De kernsplijtingsproducten en de transuranen bestaan voornamelijk uit metalen, die in glas goed oplosbaar zijn. Door de verglazing is het afval vrijwel niet uitloogbaar en dus niet oplosbaar in eventueel grondwater
Energieproductie per seconde. Eenheden: Watt (W), kilowatt (kW) of megawatt (MW)
De processtap van de splijtstofcyclus, waarbij de verrijkingsfabriek de natuurlijke235U-concentratie verhoogt tot de gewenste waarde, bijvoorbeeld voor een lichtwater reactor van 0,7% tot 4%.
Verrijkingsgraad of verrijkingspercentage. De eigenschap van verrijkt uranium, dat de 235U-concentratie hoger is dan die in het natuurlijk uranium. In natuurlijk uranium is die concentratie 0,7%
Fabriek die bijvoorbeeld met ultracentrifuges het natuurlijk uranium scheidt in het feitelijke product, de fractie verrijkt uranium en het restproduct, de fractie verarmd uranium
Zie verrijkingspercentage
De 235U-concentratie in het verrijkte uranium
Uranium met een hogere235U-concentratie dan natuurlijk uranium (0,7%). Een lichtwaterreactor gebruikt verrijkt uranium met een verrijkingsgraad van ongeveer 4%
Een machine, die met behulp van een elektrisch veld elektronen, positronen of atoomkernen versnelt tot ze een hoge energie hebben.
Zie: Spallation
Radioactief verval. Het proces, waarbij de kern van een radioactief atoom over gaat in een andere toestand onder uitzending van straling. De nieuwe toestand van de kern kan een lagere energietoestand van hetzelfde element zijn, waarbij gammastraling vrijkomt, maar ook de kern van een ander element, waarbij gammastraling, als ook alfa- of bètastaling, dan wel positronen vrijkomen
De atoomkern, die ontstaat na verval van een radio-isotoop. Een voorbeeld is het betaverval van tritium tot 3Helium.
De warmte die de hoogradioactieve splijtstofelementen nog produceren nadat het kernsplijtingsproces is gestopt. Synoniem met "nawarmte"
Anglicisme voor het verglazen van hoogactief afval
Russisch type drukwaterreactor
Het allerlichtste chemische element, dat in combinatie met de zuurstof in de lucht een explosief gasmengsel vormt. Symbool: H. Waterstofproductie kan tijdens een kernsmeltongeval bij hoge temperatuur plaatsvinden via de chemische reactie: zirkonium + water => zirconiumoxide + waterstof
1. Achternaam van James Watt (1736 - 1819), die de stoommachine verbeterde
2. Eenheid van vermogen. Afkorting: W
De chemische verbinding, die bestaat uit acht zuurstofatomen per drie uraniumatomen (U3O8). Het U3O8 is de uraniumverbinding, die ontstaat na afscheiding uit het uraniumerts
De zirkonium houdende legering, waarvan de buizen van de splijtstofelementen zijn gemaakt
Chemisch element, dat bijna geen neutronen vangt en dat het hoofdbestanddeel is van de legering zircaloy. Symbool: Zr
Symbool van zirkonium
Reactief chemisch element, dat voorkomt in de lucht. Symbool: O. Lucht en met name de zuurstof vormt in combinatie met waterstof een explosief gasmengsel
Water, dat vrijwel geheel bestaat uit D2O in plaats van uit H2O