Recensie:

Met zijn vierde boek Climate Zero Hour voegt Mathijs Beckers, de Nuclear Humanist, de daad bij het woord. Hij wil kennis delen. Hij wil iets bieden aan een breder publiek waarmee we de toekomst in kunnen gaan. Beckers heeft met zijn laatste boek een reeks op zijn naam staan, waarvan de inhoud eenduidig is: We moeten alles op alles zetten om de risico’s van klimaatverandering tegen te gaan. De enige manier, waarop klimaatverandering een halt is toe te roepen, is de grootschalige inzet van kernenergie. Populisme van rechts en links werkt op dit moment een haalbare oplossing tegen.

Beckers ziet renewables eerder als complementair aan nucleair, maar twijfelt of ze echt nodig zijn. Hij vindt dat windenergie van de drie bovengenoemde bronnen het minst toepasbaar is. Het is een verkwisting van materialen en het heeft een enorme negatieve impact op de natuur. Zonne-energie vereist nog meer grondstoffen, maar door ze vooral op daken te monteren, legt het in ieder geval minder beslag op de vrije ruimte. Over waterkracht is hij ook niet helemaal positief. Bij het onder water laten lopen van gebieden voor de vorming van stuwmeren, rot de vegetatie, wat de vorming van methaan en CO2 tot gevolg heeft. Bovendien blijkt uit de recente geschiedenis dat het breken van stuwdammen desastreuze gevolgen kan hebben voor mens en milieu. Toch vindt hij dat je renewables niet helemaal moet afschrijven.

Om de feiten boven tafel te krijgen wil Beckers met iedereen communiceren. De leiders zijn wel de spil in het wiel. Die moeten we eigenlijk als eerste benaderen. Hij verwijst hierbij naar Emmanuel Macron, de president van Frankrijk, die - voor hij zijn ambt betrok - een groot deel van de Franse kerncentrales wilde sluiten, maar tot inkeer kwam door kennis te nemen van de gevolgen van een eventuele uitfasering. Die omslag is bijzonder omdat mensen van nature niet zomaar van standpunt durven te veranderen. Michael Shermer, wetenschappelijk auteur, historicus en oprichter van The Skeptics Society, wordt in dat licht door Beckers in zijn boek aangehaald: “People won’t change their mind. It’s about being a consistent tribal member.” Mensen die ‘uit de kast komen’ wat betreft hun ideeën over kernenergie kunnen hun vrienden verliezen en die prijs moet je willen betalen. Iemand zoals Bill McKibben, environmentalist en medeoprichter van www.350.org zit nog ‘in de kast’ en is bang om eruit te komen en daarmee zijn milieubeweging in tweeën te splijten. Dit is een verschijnsel dat ook zichtbaar is binnen het IPCC-forum en de Verenigde Naties (Conference of the Parties to the United Nations Framework Convention on Climate Change). Mensen moeten weten hoe het zit, maar zijn gebonden door de heersende dogma’s van de groep.

Beckers hoopt dat de verschuiving, die met Macron heel langzaam zichtbaar wordt, de komende jaren doorzet. Voor Duitsland komt die in ieder geval te laat. De Duitsers hebben rond 2020 vijfhonderd miljard euro uitgegeven aan wind- en zonne-energie, terwijl ze voor dat geld vijftig kerncentrales hadden kunnen bouwen en daarmee voor hun stroomvoorziening CO2- vrij hadden kunnen zijn. Maar dan, hoor je de tegenstanders zeggen, hadden de Duitsers ook weer veel meer afval gehad, terwijl voor een eindberging nog geen maatregelen zijn genomen. Hij is tegen een eindberging van wat nu als radioactief afval wordt gezien. In de gebruikte splijtstof zit nog steeds bruikbare splijtstof en isotopen van bijvoorbeeld molybdeen, strontium, cesium en jodium, die voor medische toepassingen zijn te gebruiken. Dat we het uranium en plutonium nu niet kunnen gebruiken, betekent niet dat ze voor altijd afval zijn. Bovengrondse opslag of opslag op een toegankelijke locatie is daarom een betere oplossing.

Beckers bepleit om nu in hoog tempo kerncentrales te bouwen. Het gaat om uiterst betrouwbare installaties, zoals: de EPR, de AP1000 en de (Russische) VVER. Tegelijkertijd moeten we doorgaan met de ontwikkeling van generatie IV-reactoren en technieken die het mogelijk maken om reactoren met behulp van robots te bouwen. We zullen ons tot 2030 vooral op de bouw van conventionele reactoren moeten richten. Pas na 2030, als er nieuwe reactoren op de markt komen, belanden we wat betreft de klimaatverandering in een gunstiger vaarwater. De heersende argwaan, waarmee nu nog in Europa en de VS kernenergie wordt benaderd, heeft vooralsnog tot gevolg dat de Russen en Chinezen ons aan alle kanten voorbij streven. De Russen en Chinezen zijn heel pragmatisch. Je ziet dat ze niet alleen conventionele kerncentrales bouwen, maar ook bouwen aan een nieuwe generatie reactoren, zoals snelle kweekreactoren en thoriumcentrales. Alles is erop gericht om op termijn over een complete nucleaire infrastructuur te beschikken om de landen van CO2-vrije energie te voorzien. Beckers legt uit, dat die infrastructuur ook inhoudt, dat er voldoende instroom van technici en wetenschappers is en dus dat de hoge scholen en universiteiten met het oog op de toekomst hun opleidingen aanpassen en uitbreiden. Beckers laat niet onvermeld dat de nucleaire infrastructuur in Nederland weliswaar gering is, maar toch behoorlijk compleet met de TU Delft, NRG met zijn labs, de HFR, de COVRA, EPZ en URENCO. De basis is goed; uitbreiding is noodzakelijk om tot een CO2-vrije energievoorziening te komen. Beckers wil zijn kennis vrij verspreiden, geen kosten in rekening brengen om zijn kennis makkelijker te kunnen delen. Hij wil mensen iets bieden, waarmee we de toekomst in kunnen gaan. Klimaatverandering kent geen grenzen, dus zijn activiteiten om die tegen te gaan zijn ook grensoverschrijdend.