Nieuw staatsbedrijf voor kerncentrales en meer Nederlands nieuws

Minister Sophie Hermans van Klimaat een Groene Groei (KGG) heeft op 21 oktober 2025 aan de Tweede Kamer twee brieven gestuurd over de nieuwe kerncentrales en een strategiedocument over de SMR’s.

In de eerste brief schreef ze, dat de regering heeft besloten om een staatsbedrijf in de vorm van een beleidsdeelneming op te richten. Dat is de Nucleaire Energie Organisatie Nederland (NEO NL), waarvan alle aandelen in handen zijn van de staat. De regering koos voor deze opzet om de bouwkosten van de nieuwe kerncentrales zo laag mogelijk te houden. Als een private partij de kerncentrales zou bouwen en het investeringsbedrag zou moeten lenen, dan zou vanwege het grote financiële risico de rente, die banken of pensioenfondsen zouden rekenen, hoog zijn. De totale investeringskosten zouden daardoor veel hoger uitkomen, dan in het geval van een staatsbedrijf. Het plan is dat NEO NL de kerncentrales bestelt en beheert. Om de oprichting van het staatsbedrijf mogelijk te maken heeft de regering een bedrag van € 45 miljoen gereserveerd voor het eigen vermogen in de vorm van een aandelenkapitaal. Voorts wil de regering voor maximaal € 222 miljoen staatssteun verlenen. Aan de Europese Commissie is gevraagd om nog in 2025 in te stemmen met deze financiële constructie. Uiteraard zijn de genoemde bedragen niet genoeg om de investeringskosten van de kerncentrales te dekken.

In de tweede brief over de voortgang nieuwbouw kernenergie is de minister ingegaan op de wijze van financiering van de investeringskosten. Deze liggen tussen € 20 en € 30 miljard. De financiering kan óf door een eigen vermogensstorting, waarover NEO NL dividend verschuldigd is, óf door een overheidslening, waarbij aflossing en rente zijn verschuldigd, óf door een combinatie van deze financieringsvormen. Op basis van een advies van KPMG koos de regering voor de verhouding van 40% eigen vermogen en een lening voor de overige 60%. De mogelijkheid, dat private investeerders in een latere fase, als de financiële risico’s zijn afgenomen, alsnog participeren, is bewust opengehouden. Voorts is uiteraard de rentabiliteit van het project van belang. TNO deed daar onderzoek naar. Dat leidde tot de conclusie, dat een energiesysteem met kerncentrales met een vermogen van 6 GWe vergelijkbare systeemkosten heeft als een additionele hoeveelheid wind op zee met een vermogen van 9,5 GWe. Daarbij is van belang, dat de kerncentrales een stabiliserend effect hebben op de stroomprijs. De regering oordeelde, dat vanwege deze rentabiliteit kernenergie een verantwoorde keuze is. De tweede brief bevat geen informatie over het keuzeproces tussen de twee in aanmerking komende reactorconcepten, de EPR van EdF en de AP 1000 van Westinghouse.

In het strategiedocument voor de SMR’s is geen voortrekkersrol voor Nederland voorzien. Dat in tegenstelling tot landen als Canada, Engeland, Tsjechië, Verenigde Staten en Zweden. In het stuk is vermeld, dat de regering prioriteit geeft aan het realiseren van de grote kerncentrales. De regering wijst er op, dat het huidige kader voor de regelgeving en de vergunningverlening van kerncentrales ook geschikt is voor de SMR’s. Om de introductie van SMR’s te bevorderen is een bedrag van € 20 miljoen beschikbaar voor de fase, die vooraf gaat aan de vergunningverlening. Dat bedrag komt ten laste van het eerder toegezegde bedrag van € 65 miljoen voor het lopende SMR-programma.

In De Telegraaf van 21 oktober 2025 is een meningspeiling over kernenergie gepubliceerd van bijna 4000 mensen. De uitkomst is, dat 94% van de ondervraagden het vol inzetten op kernenergie steunt. Tevens stelde 89% van mening te zijn, dat de energietransitie zonder kernenergie niet te verwezenlijken is.

Meer informatie:
https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/brieven_regering/detail?id=2025Z19087&did=2025D44460
https://open.overheid.nl/documenten/500bc7b9-9b90-4835-99ff-35eb34d9d731/file
https://open.overheid.nl/documenten/49c6a2a3-965a-4d84-8339-6d0010cf611b/file
https://www.tno.nl/nl/newsroom/2025/10/kernenergie-systeemkosten/