Hexana
Type: SFR met energieopslag, Natriumgekoelde snelle SMR met energieopslag – Frankrijk
Zie het KernVisie nieuwsbericht met titel: “Nederlandse Atoomcoöperatie, Belgisch ingenieursbureau en jong Frans bedrijf in natriumgekoelde SMR“ van 23 november 2025 door op de titel te klikken.
Achtergrondinformatie
Hexana is een Franse startende industriële onderneming, die een kleine natriumgekoelde snelle kweekreactor ontwikkelt. Het reactorvermogen is 400 MWth. Dat is 150 MWe per eenheid. Het zijn twinreactoren, zodat het totale vermogen dubbel zo groot is. Het jonge bedrijf Hexana is afgesplitst van het Commissariat à l'énergie atomique et aux énergies alternatives (CEA). Op zijn website verwijst CEA dan ook naar Hexana. CEA was de eigenaar van de stilgelegde Franse snelle kweekreactoren Phénix (250 MWe, 1973–2009) en Superphénix (1242 MWe, 1986–1997).
De nieuwe kleine modulaire snelle kweekreactor heet ook Hexana. Het woord “snelle” heeft betrekking op de hoge snelheid van de neutronen, die de splijtingen teweeg brengen. Deze snelheid blijft hoog, omdat er geen remstof (moderator) is om ze af te remmen en ze in thermisch evenwicht met hun omgeving te brengen. Een kweekreactor is een kernreactor, die meer splijtstof produceert dan hij voor het kernsplijtingsproces verbruikt. Dat lijkt tegenstrijdig, maar dat is het niet, omdat bij elke kernsplijting gemiddeld ongeveer 2,5 nieuwe neutronen ontstaan. Na aftrek van het neutron, dat de splijting teweeg bracht, is er een overschot van minder dan 1,5 neutron. De aanwezige kweekstof, meestal uranium-238 vangt dit overschot in, waarna door transmutatie nieuwe splijtstof ontstaat. Dat is dan plutonium-239 (Pu-239).
Bijzonder aan het reactorsysteem is, dat het een combinatie is van een natriumgekoelde snelle kweekreactor (SFR) en een energieopslagsysteem. In een aantal opzichten lijkt deze SMR daarom op zijn Amerikaanse broertje. Dat is de Natriumreactor, bij de ontwikkeling waarvan het Amerikaanse bedrijf van Bill Gates, TerraPower LLC is betrokken, evenals het bedrijf General Electric Hitachi (GEH). Net als bij de Natriumreactor slaat Hexana zijn warmte op in een groot vat met gesmolten zout. Hexana is een bassinreactor. Het reactorvat vormt derhalve het primaire systeem. Het vat is 14 meter hoog en heeft een diameter van 9 meter. Het is gevuld met vloeibaar natrium en in het vat bevinden zich de twee circulatiepompen en tussenwarmtewisselaars. De secundaire systemen bevatten ook natrium. Ze geven de warmte af aan het gesmolten zout, dat daardoor een temperatuur krijgt van 500 Celsius. Het voordeel van deze constructie is, dat energieproductie en –levering zijn ontkoppeld. In tijden van geringe energievraag vindt warmteopslag plaats en bij een hoge vraag de productie van elektriciteit of warmte. Een voordeel van de toegepaste technologie is, dat de systemen bijna drukloos zijn.
De reactorkern bestaat uit 80 splijtstofelementen en de splijtstof is mengoxide, ofwel Mixed oxide (MOX). Dat is een mengseel van verarmd uranium en reactorplutonium. Zo’n splijtstofelement is omsloten door een hexagonale omhulling. De reactorregeling vindt plaats met regelstaven.
Stand van de ontwikkeling
De Hexanareactor is bij uitstek geschikt als warmtekrachtinstallatie. Om deze mogelijkheid verder te ontwikkelen ondertekenden Hexana en het Belgische ingenieursbureau Tractebel in november 2025 een Memorandum van Overeenstemming. Beide instellingen zijn lid van de onlangs opgerichte taakgroep van COGEN Europe, die zich bezig houdt met warmtekracht op basis van SMR’s. Hexana en Tractebel nodigen geïnteresseerde bedrijven uit om zich aan te sluiten bij deze taakgroep. Ze claimen, dat de SMR van Hexana 74% van de Europese industriële warmte zou kunnen leveren.
Hexana en de Nederlandse Atoomcoöperatie ondertekenden ook in november 2025 een Memorandum van Overeenstemming. Het doel daarvan is om de weg te plaveien voor de toepassing van de SMR bij bedrijven in ons land. De Atoomcoöperatie is opgericht om ondernemingen en ook geïnteresseerde burgers te betrekken bij de verduurzaming van ons energiesysteem door de toepassing van SMR’s. Daarom coördineert de Atoomcoöperatie de initiatieven op dit gebied van bedrijven, lokale overheden en maatschappelijke organisaties. De Atoomcoöperatie verwacht, dat de elektriciteitopwekkingskosten van de SMR’s van Hexana zullen uitkomen op een bedrag, dat ligt tussen de vijf en zes eurocent per kiloWattuur. Een soortgelijk Memorandum van Overeenstemming als met de Atoomcoöperatie ondertekende Hexana overigens ook met een Noorse instelling.
Hexana verwacht in 2028 het basisontwerp en in 2030 het gedetailleerde ontwerp gereed te hebben. De eerste reactor komt dan in 2035 in bedrijf en voor 2050 moet er een veertigtal in Europa draaien.
